Na de zware wedstrijden tegen Internazionale en PSV staat nu een op papier makkelijkere tegenstander op de rol: NAC Breda. Het was op voorhand de vraag of Ajax na de matige wedstrijden nu wel patronen kon laten zien. Waar Ajax een moeilijke seizoenstart kent, is NAC juist degelijk begonnen aan het seizoen. Met zeven punten is het een degelijke start: twee overwinningen, één gelijkspel en drie nederlagen tegen NEC, Feyenoord en AZ. Tijd om eens te analyseren wat er allemaal op tactisch vlak misging bij Ajax in deze wedstrijd.
Klaassen (ondanks zijn eigen slechte wedstrijd en spel van de laatste weken) legt in het interview na de wedstrijd de vinger op de zere plek door te zeggen dat de structuur ontbreekt en dit niet aan de spelers ligt. Hiermee wijst hij duidelijk één kant op: naar de staf. In dit soort wedstrijden is het probleem écht niet de beschikbare spelers, want zelfs met deze basisspelers moet Ajax met gemak van NAC kunnen winnen. Het probleem zit in het feit dat alle spelprincipes en spelideeën ontbreken of niet werken.
Ajax komt niet onder de druk van NAC vandaan
Hoefkens heeft zijn huiswerk goed gedaan voorafgaand aan deze wedstrijd en zijn pressiestructuur daarop aangepast. Links centraal staat met Ko Itakura de beste opbouwer van dit Ajax; zaak is dus voor NAC om te voorkomen dat hij aan de bal komt. Dit doet hij door Van Hooijdonk daar vanaf het begin al bij te posteren. Vervolgens dekt de nummer 10 door richting Sutalo als hij de bal ontvangt, en beweegt de linksbuiten juist naar het middenveld als schaduw van Klaassen. Kemper dekt door naar Gaaei. Op deze manier wordt de opbouw van Ajax vastgezet.
Ajax ontbreekt het aan ideeën en tactisch vermogen om hiertegen op te treden. Vaak wordt er gekozen voor de lange bal richting de voorwaartsen, zonder een idee. Waar het gericht spelen van de lange bal tegen een pressie als dit kan werken, moet je dan wel zorgen dat je de juiste spelers uit positie lokt en dán pas de lange bal speelt. Nu kiest Ajax vaak voor de lange bal op momenten dat NAC nog gemakkelijk terug kan sluiten. Hierin ontbreekt elk spelidee. Vaak wordt de opbouw naar de rechterkant toe gelokt, waar Sutalo en Gaaei samen met Klaassen en Edvardsen niet aan de druk ontsnappen. En dit terwijl er ook andere oplossingen mogelijk waren geweest. Door bijvoorbeeld Gaaei hoger te plaatsen in de opbouw, dwing je NAC tot keuzes en geef je Sutalo ruimte om in te dribbelen. Een alternatief kan zijn om de centrale verdedigers in de eerste fase van de opbouw van kant te wisselen, of door stelselmatig je backs hoger op te schuiven en een middenvelder in de laatste linie terug te laten zakken om zo NAC ook te verleiden tot keuzes. Helaas zagen we niks van dit alles terug en bleef Ajax volharden in twee lage backs, twee controleurs die in de bal komen en een 10 die aan het zwerven is, waardoor het makkelijk is voor NAC om druk te zetten.
Initieel lijkt er na rust een antwoord te zijn van Heitinga. Door met Gloukh als spits te gaan spelen, hoopt hij de keuze voor de centrale verdedigers van NAC te bemoeilijken, maar het is slechts symptoombestrijding. Hoewel de uitzakkende Gloukh wel de 2-1 oplevert bij een moment van onachtzaamheid, weet NAC daarna een simpel medicijn te vinden. Door gewoon door te dekken op de uitzakkende Gloukh is het probleem opgelost. Zo lukt het Ajax niet om onder de druk van NAC uit te komen, ondanks de mogelijkheden die er wel lagen.
Mandekking op het middenveld gaat (weer) mis
Ook defensief kent Ajax de nodige problemen, die symbool staan voor dit Ajax en die verder gaan dan deze wedstrijd. Ajax hanteert op het middenveld (in theorie) mandekking. Dit houdt in dat de middenvelders van Ajax simpelweg de middenvelders van de tegenstander moeten volgen. Dit geldt zowel in het druk zetten als lager op het veld, en zelfs in de eigen zestienmeter. Dit is niet alleen in deze wedstrijd het geval, maar al gedurende het gehele seizoen, en werd vorige week onder meer tweemaal door PSV op zeer simpele wijze uitgebuit. Hoewel bij de 1-0 van PSV vorige week er zeker blaam is voor Taylor, is dat niet de oorzaak van het probleem. Tuurlijk, Taylor mag Saibari niet uit het oog verliezen, maar hij heeft een lastige taak: hij moet namelijk zowel de bal als de tegenstander in de gaten houden. Daarbij is de vraag in hoeverre dat succesvol kan zijn. Inmiddels is al wel duidelijk dat geen enkele topploeg nog zo verdedigt, want het is je lot in handen leggen van individuele kwaliteit en reactief moeten verdedigen (je moet namelijk reageren op waar een tegenstander gaat lopen). Dit is waarom vrijwel alle topteams in dit soort situaties ervoor kiezen om de man over te geven en zonedekking te hanteren. In dat geval moet Itakura zijn man overnemen en met name de zone waar de bal in valt gewoon verdedigen. Hij kan daardoor, in plaats van te reageren op wat de tegenstander doet, gewoon de bal aanvallen. Dat is gemakkelijker voor een verdediger en bewezen effectiever.
Ook vandaag zien we dit bij tijd en wijlen weer fout gaan. Exemplarisch is de afgekeurde goal van NAC van Sowah in de tweede helft. Daar staat de achterste linie van Ajax ook niet goed in positie. Er is namelijk niemand die in de buurt staat bij Sowah, omdat die in principe door zijn directe tegenstander moet worden opgevangen. Het probleem is alleen dat die directe tegenstander degene is die de voorzet moet verdedigen, namelijk Gaaei. Tegelijkertijd staat Taylor niemand te dekken en probeert Itakura Van Hooijdonk af te vangen in plaats van de lijn richting Sowah af te dekken. Conform de afspraak moet hij namelijk zijn directe tegenstander opvangen. Dit is exemplarisch voor wat er misgaat bij dit Ajax: het nadeel van mandekking is dat je je lot in handen legt van toevalligheden en reageren, in plaats van zelf acteren in je eigen strafschopgebied.
Drukzetten Ajax mislukt volledig
Ook in het drukzetten heeft NAC goed opgelet op eerdere wedstrijden. Ajax zet ook daar druk met behulp van mandekking, iets wat normaal gesproken geen probleem mag zijn en zelfs gebruikelijk is. Het probleem is dat de timing van het doordekken cruciaal is en de afspraken daarin extreem duidelijk moeten zijn, want een halve seconde te laat kost je een goal aan de andere kant. De sleutel van NAC is als volgt: linksbuiten Sowah heeft de ruimte gekregen om te gaan zwerven en met name de ruimte in de rug van Klaassen te bespelen. Op die manier komt Ajax in de problemen en houdt NAC een mannetje over op het middenveld, ook omdat Kemper er al in een vroeg stadium voor zorgt dat hij Gaaei aan zich bindt door hoog te gaan staan. Dit zorgt ervoor dat Ajax continu moet doordekken met één van de centrale verdedigers, en ook hier ontbreken de afspraken. Sutalo en Itakura worden onvoldoende geholpen door Taylor in de momenten van doorstappen, omdat die zich ook geregeld uit positie laat lokken en daardoor de ruimtes in het centrum gigantisch worden. Hoewel je dit kunt toeschrijven aan de centrale verdedigers, ligt het probleem dieper: er is geen duidelijkheid, waardoor die spelers op eigen initiatief moeten beslissen om wel of niet door te stappen, en dan voor de veilige oplossing kiezen.
Ditzelfde probleem zien we vaker terug bij dit Ajax. In plaats van de juiste structuur te bewaken voordat er druk gezet wordt, blijft Ajax zo nu en dan als een kip zonder kop druk zetten. Dit terwijl er spelers uit positie zijn, nog niet iedereen klaarstaat of er überhaupt geen druk rondom de bal is. Dit zorgt ervoor dat Ajax kinderlijk eenvoudig wordt weggespeeld en in de problemen komt achterin. Ook hier zie je dat de spelers totaal geen idee hebben wat ze moeten doen. Alle structuur ontbreekt. Tekenend is een moment in de eerste helft waarin Klaassen naar voren rent om druk te zetten en hierbij faliekant de mist in gaat, met een gele kaart voor Itakura om de counter te stoppen tot gevolg.
Een weinig hoopgevende analyse: er zit heel weinig (misschien wel nul) structuur, idee en principes achter het spel van dit Ajax, en dat is schrijnend na inmiddels een kleine drie maanden onderweg te zijn. Het is tijd voor verandering om dit recht te trekken, en wel snel. Het probleem bij Ajax is niet de kwaliteit in de selectie, het probleem is het gebrek aan tactiek.
Geef een reactie