Inmiddels is Heitinga ontslagen bij Ajax en dus moet Ajax voor de tweede keer in korte tijd op zoek naar een trainer. Tijd om eens te kijken welke opties er zijn en welke trainers interessant zouden kunnen zijn voor Ajax. Een lijstje van maar liefst zestien mogelijke trainers:

Om te beginnen is het belangrijk om een aantal basisprincipes vast te stellen voor potentiële trainers. Ik heb gekozen voor trainers die een voorkeur hebben voor een speelstijl die in grote lijnen bij Ajax past, waarbij vaak wordt gespeeld in een 1-4-3-3-formatie of 1-4-2-3-1-formatie (net zoals Van Gaal tel ik de doelman altijd mee; het is tijdens balbezit gewoon een veldspeler in mijn ogen, met handschoenen aan). Toch is een formatie tegenwoordig niet meer bepalend. In het hedendaagse voetbal speelt vrijwel elke ploeg meerdere systemen binnen één wedstrijd. Zo verschillen de formaties vaak tussen aanvallen en verdedigen, maar ook binnen het aanvallen zie je vaak, afhankelijk van waar er op het veld gespeeld wordt, dat de formatie zich naar gelang de situatie aanpast. Vandaar dat er ook een aantal trainers bij zitten die in een andere startformatie opereren, maar wel vergelijkbare principes hanteren of hebben aangetoond tactisch variabel te kunnen zijn, en dus ook een 1-4-3-3-systeem te kunnen hanteren.

Het belangrijkste is dat er een speelstijl is die is geënt op balbezit door middel van verzorgde opbouw, en dat er bij balverlies overwegend gekozen wordt voor hoge druk. Aan de andere kant is het lastig om dit altijd goed in te schatten. Speelt een trainer op dit moment bijvoorbeeld degradatievoetbal, dan is het voorstelbaar dat hij niet constant hoog druk zet en af en toe ook de lange bal prefereert. Het belangrijkste is dat een trainer de intentie heeft om aanvallend, dynamisch en creatief voetbal te spelen, en bij balverlies de tegenstander vroeg onder druk zet. Het is lastig om dit als harde eis te stellen, maar de intentie moet er zijn en de speelwijze moet in grote lijnen bij Ajax passen. Daarnaast heb ik vooral gekeken naar tactisch sterke trainers. Hoewel dit van buitenaf niet volledig te beoordelen is, vallen trainers vaak op door sterke tegenzetten ten opzichte van tegenstanders en doordat ze bovengemiddeld presteren tegen betere tegenstanders.

Vanuit deze uitgangspunten ben ik tot een lijst van zestien trainers gekomen, waarbij ook Erik ten Hag de revue zal passeren, omdat hij logischerwijs als eerste gelinkt wordt aan Ajax. Een deel van deze trainers heb ik ook al eerder beschreven na het vertrek van Francesco Farioli, maar deze heb ik opnieuw geanalyseerd en zie ik nog steeds als geschikte kandidaat. Opvallend genoeg is er slechts één Nederlandse trainer op dit lijstje terug te vinden. In mijn ogen zijn er nog geen andere Nederlandse trainers die hierop aanspraak maken. Anthony Correia is een talentvolle trainer, maar in mijn ogen is het nog te pril om hem te benoemen tot trainer van Ajax, aangezien hij pas enkele maanden actief is als hoofdtrainer op het hoogste niveau. Per trainer geef ik kort wat achtergrondinformatie, gevolgd door een beknopte beschrijving van hun speelwijze (zeker niet volledig) en sluit ik af met een korte conclusie. Er zijn geen videobeelden bijgevoegd, omdat het lastig is om passende compilaties te maken van een trainer, zeker op deze korte termijn.

Tot slot: een hoofdtrainer alleen is niet de oplossing. De gehele staf zal complementair moeten zijn aan de aan te stellen hoofdtrainer om ervoor te zorgen dat Ajax opnieuw optimaal kan renderen. Daarbij is het dus ook van belang om te kijken naar welke specifieke kwaliteiten een hoofdtrainer wel heeft, maar ook welke aspecten hij nog mist, en deze met de rest van de staf aan te vullen. Alleen op die manier lukt het om echt optimaal te presteren. Dit is en blijft een onderdeel dat in het gehele voetbal in mijn ogen onderschat wordt: een gehele staf moet passend zijn om tot succes te kunnen komen.

Op naar de zestien trainers, in willekeurige volgorde:

Liam Rosenior

• Naam: Liam Rosenior
• Geboorteplaats: Londen, Engeland
• Leeftijd: 41 jaar
• Meest recente club: Strasbourg
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 3 jaar
• Contract tot: juni 2029

Liam Rosenior begon zijn carrière in Engeland als assistent-trainer van Wayne Rooney bij Derby County. Na het ontslag van Rooney werd hij daar direct interim-trainer. Na de komst van Paul Warne vertrok hij en vond hij zijn heil bij Hull City. Na anderhalf jaar werd hij daar ontslagen na het mislopen van de promotieplay-offs, en anderhalve maand later werd hij aangesteld bij Strasbourg als hoofdtrainer. Sindsdien doet hij het meer dan verdienstelijk: in zijn eerste seizoen eindigde hij op de 7e plek en op het moment van schrijven staat de club 7e in Ligue 1.

Speelwijze

Aanvallend

Strasbourg speelt onder Rosenior goed voetbal, dat is onmiskenbaar, met een aantal interessante tactische oplossingen vanuit een 1-4-2-3-1-formatie. In de opbouw zien we bij Rosenior een zeer serieuze rol weggelegd voor de doelman: de beide centrale verdedigers gaan vaak ver uit elkaar staan, met de doelman ertussen als echte veldspeler. Daarvoor staan meestal twee controleurs, om zo de tegenstander uit te lokken tot hoge druk. Afhankelijk van de tegenstander wordt er op verschillende manieren opgebouwd, maar veelal zien we dat al vroegtijdig de linksback hoog gaat staan en de linksbuiten een vierkant op het middenveld vormt. Ondertussen neemt de rechtsback een vrij traditionele positie in. De nummer 10 neemt vaak plaats in de rechter halfspace, terwijl de rechtsbuiten het veld breed en lang houdt. Op die manier probeert Rosenior zijn sterkere rechterkant al vroeg in het spel aan de bal te krijgen. Maar, hierin zoekt hij echt nadrukkelijk in elke wedstrijd de beste oplossing, en is hij bereid van formatie te wisselen, zo zien we ook wel eens formaties met drie verdedigers bij Rosenior. Alles met als één doel, via korte opbouw gebruik maken van de eigen krachten en/of de zwaktes van de tegenstander.

Hoger op het veld zien we vaak een 1-3-2-5-structuur ontstaan, waarbij de rechtsback achterblijft en de nummer 10 ook een zeer hoge positie inneemt. Zo probeert Rosenior het veld in de breedte maximaal op te rekken om het verdedigen voor de tegenstander lastig te maken. Hierin zien we vaak rotaties tussen de linksbuiten en de hoog opspelende linksback, of aan de rechterkant tussen de nummer 10 en de rechtsbuiten, om zo dynamiek en verrassing toe te voegen. Tegelijkertijd resulteert dit tegen defensieve ploegen soms in veel geschuif met de bal voordat er een gaatje wordt gevonden, mede omdat zijn ploeg relatief weinig van afstand schiet.

Verdedigend

Defensief ligt de focus met name op het zo snel mogelijk terugwinnen van de bal, ten koste van alles. Waar de meeste ploegen al gedurfd 1-op-1 spelen, gaat Rosenior met zijn ploegen vaak nog een stap verder: met meerdere spelers de passlijnen rondom de bal afsluiten en zelfs met meerdere spelers druk zetten op de baldrager. Zeker net na balverlies is de druk vanuit de ploeg enorm hoog, met de risico’s die daar uiteraard bij horen. Na de eerste fase schakelen ze vaak over naar een 1-4-4-2, waarbij een centrale verdediger doorstapt naar het middenveld indien nodig. Tegelijkertijd wisselt de pressiestructuur ook altijd subtiel, afhankelijk van hoe de tegenstander opbouwt.

In een laag blok verandert het systeem meestal naar een 1-5-4-1 (waar kennen we die van), waarbij doorgaans één van de twee controleurs de verdediging komt ondersteunen. Alternatief gebeurt dit soms ook door een rechtsbuiten die de rechtsbackpositie inneemt, terwijl de rechtsback het centrum versterkt en de nummer 10 de positie aan de rechterkant overneemt.

Conclusie

Rosenior zou voor Ajax een zeer interessante trainer zijn, die zich met zijn ploeg meer dan goed staande heeft weten te houden met dominant aanvallend voetbal. Aan de bal is het vaak goed verzorgd, met specifieke aandacht voor de lage opbouw. In het drukzetten zijn de ploegen van Rosenior altijd enorm dominant. Al met al zou Rosenior een zeer interessante trainer zijn voor Ajax, hoewel er enige twijfel bestaat over de soms stroperige laatste fase en of de extreem hoge druk past bij de huidige selectie.

Jacob Neestrup

• Naam: Jacob Neestrup
• Geboorteplaats: Kopenhagen, Denemarken
• Leeftijd: 37 jaar
• Meest recente club: FC Kopenhagen
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 4 jaar
• Contract tot: juni 2029

Jacob Neestrup (die ook al in mei op mijn lijstje stond) heeft een opmerkelijk pad bewandeld als hoofdtrainer. Waar hij begon als assistent-trainer bij FC Kopenhagen, vertrok hij daar na enige tijd om aan de slag te gaan bij Viborg FF. Na anderhalf seizoen trok hij weer terug naar de Deense topclub om wederom als assistent te werken, met de intentie om op termijn het stokje over te nemen en hoofdtrainer te worden. Dat moment kwam in september 2022, waarna hij vervolgens tweemaal de Deense beker en de Deense competitie wist te winnen. In de zomer van dit jaar was hij nog in de running voor het hoofdtrainerschap bij VfL Wolfsburg, dat uiteindelijk naar Paul Simonis ging, mede omdat zijn werkgever niet happig was op een vertrek.

Speelwijze

Aanvallend

In algemene zin kiest Neestrup vaak voor een 1-4-3-3-systeem met de punt naar achteren. Om het veld maximaal in de lengte op te rekken, starten de backs vaak ver teruggetrokken, om zo ruimte te creëren voor de aanvallers en het drukzetten van de tegenstander te bemoeilijken. Daarnaast zien we een ander bekend fenomeen terugkomen bij de Deense hoofdtrainer: na de eerste fase van de opbouw is de flank altijd maximaal bezet met slechts één speler. Dit dient om de tegenstander wel breed te houden, maar tegelijkertijd zoveel mogelijk spelers centraal te positioneren. Overwegend doet hij dit door de rechtsbuiten naar binnen te halen, de rechtsback mee naar voren te brengen en aan de linkerkant een omgekeerd patroon te hanteren, waarbij de back juist naar binnen komt en de buitenspeler het veld breed houdt. Tegelijkertijd zakt de controlerende middenvelder vaak in tussen de centrale verdedigers om mede het spel vorm te geven. Daarmee ontstaat een soort 3-1-5-1-systeem.

Daarnaast verschilt zijn aanpak per wedstrijd en kijkt hij nauwgezet waar er kansen liggen in het aanvallende gedeelte. Zo werd er bijvoorbeeld in de recente Champions League-wedstrijd tegen Leverkusen bewust gekozen voor twee controleurs, om zo de tactiek van de Duitsers te omzeilen.

Verdedigend

Defensief zijn er ook duidelijke patronen zichtbaar bij de elftallen van Neestrup. Vaak kiest hij er bewust voor om het centrum af te sluiten vanuit een 1-4-4-2-systeem tijdens het drukzetten. In eerste instantie wordt daarbij vaak (in de Deense competitie) gekozen voor hoog drukzetten, waarbij de focus ligt op het afsluiten van het centrum. Zodra er een bal naar de back wordt gespeeld, is dat het signaal voor de ploeg om volle bak door te stappen naar één kant. Tot dat moment wacht de ploeg geduldig af.

In de tweede fase blijft de 1-4-4-2 meestal intact, maar stappen de buitenspelers juist door naar de centrale verdedigers vanuit de passlijn, om opnieuw het centrum te beschermen. In een laag blok verandert de formatie vaak naar een 1-4-1-4-1 of 1-4-5-1, waarbij er altijd één van de middenvelders in de zone kort voor de verdediging speelt om afvallende ballen op te vangen en eventueel de laatste linie te ondersteunen.

Conclusie

De Deense hoofdtrainer is een groot trainerstalent die zich de afgelopen jaren heeft laten zien als kampioenenmaker van Denemarken. Neestrup is tactisch zeer sterk en kan zich gemakkelijk aanpassen aan de tegenstander. Tegelijkertijd is er wel de twijfel in hoeverre hij qua drukzetten bij Ajax past: hij neemt daarin wat minder risico dan traditiegetrouw bij Ajax gebruikelijk is en wacht bewust momenten af. Daarnaast is de vraag of hij bereid is om op dit moment in te stappen en of FC Kopenhagen bereid is hem te laten gaan. Het is aan Beuker en Kroes om te bepalen of zij hem de geschikte kandidaat vinden en of ze de Deense trainer en club kunnen overtuigen om hem naar Amsterdam te laten vertrekken.

Xavi

• Naam: Xavi
• Geboorteplaats: Terrassa, Spanje
• Leeftijd: 45 jaar
• Meest recente club: FC Barcelona
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 4 jaar
• Contract tot: n.v.t.

Xavi heeft eigenlijk geen introductie nodig. De oud-topvoetballer begon direct na zijn voetbalcarrière zijn trainersloopbaan bij zijn laatste club Al-Sadd. Na 96 wedstrijden daar had FC Barcelona genoeg gezien: hij moest de nieuwe hoofdtrainer worden ter vervanging van Ronald Koeman. Na een succesvolle periode ontstond er een soap rondom zijn aanblijven bij FC Barcelona, waarin hij eerst aankondigde te vertrekken, vervolgens werd overgehaald om te blijven, en uiteindelijk vanwege uitspraken over de financiële situatie en ietwat mindere resultaten werd ontslagen. Sinds juni 2024 zit Xavi zonder club.

Speelwijze

Aanvallend

In balbezit speelt Xavi logischerwijs in een 1-4-3-3-systeem, hoewel hij hierin geregeld afwisselt of dit met de punt naar voren of met de punt naar achteren is. Daarbij geldt dat hij overwegend kiest voor de punt naar voren, hoewel dit ook ingegeven is door de beschikbare spelers. In de lage opbouw kiest hij vaak voor een bijna Roberto De Zerbi-achtige structuur, waarbij hij zijn spits en meest aanvallende middenvelder op het middenveld positioneert en de buitenspelers hoog en breed neerzet. Op die manier wil hij enerzijds het veld in de lengte oprekken, maar ook de centrale verdedigers van de tegenstander voor keuzes stellen: stappen ze door, dan ontstaat er ruimte voor de buitenspeler om daar op te duiken; blijven ze afwachten, dan komen er spelers in het centrum vrij.

Hoger op het veld verandert het systeem naar een 1-3-2-4-1, zoals bij meer trainers terug te herkennen is. Vaak vult hij deze formatie in door één van de backs hoog aan de buitenkant te posteren en de andere back naast de centrale verdedigers te voegen. Op andere momenten is het juist één van de backs die als nummer 10 gaat fungeren of die naast de controleur komt te staan. Hoewel de formatie vrijwel altijd intact blijft, verschilt de manier van invulling per wedstrijd, afhankelijk van de beschikbare spelers en hun kwaliteiten. Veel van de kansen die zijn ploeg creëert, ontstaan door de loopacties van de twee nummers 10 achter de spits, die vaak op het juiste moment diepgang creëren. Daarnaast is de bezetting in en rondom de zestienmeter vaak goed op orde, waardoor veel tweede ballen worden afgevangen. Hoewel deze aanpak redelijk vernieuwend was toen hij ermee begon, is het inmiddels alweer de standaard geworden, en zijn er steeds meer teams die een antigif weten te vinden. De vraag is of Xavi ook in staat is om dan een alternatief te vinden op tactisch vlak.

Verdedigend

Defensief gezien zet Xavi traditiegetrouw graag druk vooruit en gebruikt hij daarbij zijn spits als belangrijkste trigger. Die spits moet de passlijn richting de keeper of centrale verdediger afsluiten en een tegenstander onder druk zetten. De andere spelers rondom de bal worden eveneens onder druk gezet, meestal door één van de backs die doorstapt naar de back van de tegenstander. Op die manier sluit zijn ploeg vaak een tegenstander op. Wanneer het nodig is, besluit zijn ploeg geregeld om man-op-man door te stappen en nemen ze daarbij ook de nodige risico’s.

Toch is Xavi een stuk pragmatischer dan traditiegetrouw bij FC Barcelona past. Als het eerste drukmoment niet slaagt, zakt zijn ploeg terug in een 1-4-4-1-1-opstelling om vandaaruit de linies kort op elkaar te houden. Ze positioneren zich dan vaak in een middenblok, waarmee ze balbezit bij de tegenstander afdwingen op ongevaarlijke posities. Mochten ze toch verder naar achteren worden gedwongen, blijft deze formatie vrijwel altijd intact en blijven de onderlinge afstanden kloppend. Op die manier liggen de linies kort op elkaar.

Conclusie

Dat Xavi een zeer welkome trainer zou zijn, moge duidelijk zijn. Helemaal in de geest van de relatie tussen FC Barcelona en Ajax zou dit een unieke trainer zijn voor Ajax. De vraag is in hoeverre hij bereid is naar Ajax te komen en hoe hij zich heeft ontwikkeld in de periode zonder club. Ondanks dat het niet enorm lang geleden lijkt, evolueert het voetbal zich in rap tempo. Tegelijkertijd heeft Xavi tot nu toe aangetoond een zeer goede trainer te zijn, en lijkt het eerder de vraag of hij zélf wil instappen bij Ajax op dit moment. De tijd zal uitwijzen of dit het geval is.

John Mousinho

• Naam: John Mousinho
• Geboorteplaats: Londen, Engeland
• Leeftijd: 39 jaar
• Meest recente club: Portsmouth
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 3 jaar
• Contract tot: juni 2028

In tegenstelling tot de meeste trainers in dit lijstje is het cv van John Mousinho behoorlijk beperkt: er staat welgeteld één club op, Portsmouth. In het seizoen 2024/2025 werd de Engelse-Portugees kampioen met zijn ploeg. In dat seizoen behaalde zijn team maar liefst 97 punten. Op dit moment staat zijn ploeg op de 20e plaats van de 24 ploegen, met 13 punten uit 13 wedstrijden.

Speelwijze

Aanvallend

In balbezit zoekt de ploeg van Mousinho altijd naar manieren om de tegenstander uit te lokken tot drukzetten, initieel vanuit een 1-4-2-3-1-structuur. Dit gebeurt veelal door het kort nemen van een doeltrap via een centrale verdediger, waarna de beide centrale verdedigers vaak veel afstand nemen van de keeper. Tegelijkertijd gaan de twee backs hoger staan, evenals de twee controleurs, om zo de afstand te vergroten. Op het moment dat een tegenstander druk gaat zetten, sprinten de spelers de vrijgekomen ruimtes in om zich aan te bieden, of dribbelen de centrale verdedigers in de ruimte indien mogelijk. Dit is vergelijkbaar met de manier van lokken onder Farioli bij Ajax.

Eenmaal verderop in balbezit verandert de structuur meestal naar een 1-3-3-1-3, waarbij één van de controleurs zich tussen de centrale verdedigers nestelt en de beide backs naar binnen schuiven, terwijl de buitenspelers het veld groot en breed houden. Daarvoor staat een nummer 10 die de spits moet ondersteunen. Hoger op het veld krijgen de backs de vrijheid om aan de binnenkant diep te lopen. Het nadeel van deze methode is dat er soms relatief weinig aanvallende spelers in en rondom de zestienmeter aanwezig zijn.

Verdedigend

Verdedigend start de ploeg van Mousinho opnieuw in een 1-4-2-3-1-structuur, waarbij de spits in eerste instantie de opbouw naar één kant dwingt, veelal richting de mindere opbouwer. De andere centrale verdediger wordt vaak opgevangen door de buitenspeler, die doorstapt zodra die speler de bal ontvangt. In zijn rug stapt de back dan door, waarna de backpositie tijdelijk wordt ingenomen door één van de centrale verdedigers. Op het middenveld valt vaak op dat de pass richting één van de controleurs bewust wordt uitgelokt door hem wat ruimte te geven, om vervolgens door te stappen en zo een fout af te dwingen.

Lager op het veld ontstaat een 1-4-4-1-1-structuur, waarbij de buitenspelers veel ondersteuning geven aan de backs om te voorkomen dat zij te vaak in een 1-tegen-1-duel belanden. In wedstrijden tegen betere tegenstanders verandert dit dikwijls in een 1-4-1-4-1-systeem, waarbij de controleur voor de verdediging de zone afdekt en eventueel in de zestienmeter mee kan verdedigen. Ook van de vleugelaanvallers wordt verwacht dat zij extreem laag op het veld meeverdedigen.

Conclusie

Mousinho is misschien wel de minst bekende trainer uit dit lijstje, maar ligt qua opbouwpatronen (ondanks dat dit in verschillende formaties gebeurt) dicht bij Farioli. Daarom zou hij een zeer interessante trainer kunnen zijn. Tegelijkertijd is de vraag of het voor Ajax op dit moment het risico waard is om deze nog jonge en relatief onervaren trainer aan te stellen. Daarnaast blijft de vraag hoe hij omgaat met tegenstanders die zeer compact verdedigen, aangezien dit nog een zwakte van zijn huidige elftal lijkt te zijn.

Kim Hellberg

• Naam: Kim Hellberg
• Geboorteplaats: Norrköping, Zweden
• Leeftijd: 37 jaar
• Meest recente club: Hammarby
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 7 jaar
• Contract tot: december 2026

De pas 37-jarige heeft al een relatief lange carrière als hoofdtrainer achter de kiezen. Hij begon zijn trainersloopbaan bij Sylvia IF, dat uitkwam op het tweede niveau in Zweden, op slechts 28-jarige leeftijd. Na drie jaar daar actief te zijn geweest, verkoos hij een avontuur in zijn geboortestad als assistent-trainer op het hoogste niveau. Na anderhalf jaar kreeg hij voor het eerst de kans als hoofdtrainer op het hoogste niveau bij Värnamo, en na twee jaar vertrok hij naar Hammarby, waar hij sindsdien actief is als hoofdtrainer. Daar eindigde hij in zijn eerste seizoen op een tweede plaats, en ook dit jaar staat hij op een tweede plaats, achter verrassende kampioen Mjällby AIF, met Anders Torstensson, die later in deze analyse ook volgt.

Speelwijze

Aanvallend

In balbezit is het team van Hellberg het best te definiëren als een 1-4-2-3-1-formatie, alhoewel dit eigenlijk maar mondjesmaat echt zichtbaar wordt. Hellberg heeft namelijk één belangrijk principe voor zijn spelers: achterhaal hoe een tegenstander druk zet en zorg dat je daar onderuit kunt voetballen. Stapt een tegenstander door met één buitenspeler richting het centrum, dan laat hij bijvoorbeeld vaak een middenvelder naar die flank overkomen om daar een overtal te creëren. Zetten ze druk met twee spitsen, dan komt er vaak een back bij in het centrum en zoekt die andere ruimte tussen de linies. Dit staat ook wel bekend als ‘following the press’, oftewel: op basis van het drukzetten bepalen hoe je zelf onderuit gaat voetballen. Iets wat we bij Farioli in enige mate ook zagen, maar bij Hellberg wordt het tot in het extreme doorgevoerd. Daarnaast zien we vaak ook een behoorlijk aantal zeer interessante doeltrapvarianten, allemaal afgestemd op de tegenstander.

Ook verder op de helft van de tegenstander is de ploeg van Hellberg behoorlijk variabel, afhankelijk van de tegenstander. Speelt een tegenstander met vijf verdedigers, dan zien we vaak ook vijf aanvallers ontstaan, ofwel via twee aanvallende middenvelders en een spits centraal en de buitenspelers breed, ofwel via één van de buitenspelers in het centrum en een back hoog en breed. Alles wat Hellberg doet, is identificeren hoe hij met kort combinatiespel ergens een overtal of gelijke getallen kan creëren om zo tot kansen te komen. Het nadeel van deze aanpak is dat de houvast niet in patronen zit, maar in denkwijze, een aanpak die wel enige tijd zal vergen voor spelers om zich eigen te maken. Alhoewel hij hiermee ook slaagt op een beduidend lager niveau: de Zweedse competitie.

Verdedigend

Defensief gezien zien we een vergelijkbaar patroon: de focus ligt op snel drukzetten, maar de manier waarop verandert geregeld. Overwegend kiest Hellberg ervoor om het centrum af te schermen en rondom de bal volle pressie te gebruiken. Dit gebeurt over het algemeen door al vroegtijdig in 1-op-1 door te stappen en de passlijn naar het centrum af te schermen. Overwegend doet hij dit in een 1-4-4-2-systeem, maar dit hangt af van de opbouwstructuren van de tegenstander. Vaak stapt er dan van achteruit een centrale verdediger door richting een middenvelder om die af te dekken.

Dieper op de eigen helft veranderen zijn formaties overwegend in een 1-5-4-1-formatie, door één van de controleurs te laten terugzakken. In sommige wedstrijden kiest hij er echter voor om in een 1-5-3-2-systeem terug te zakken, als hij ziet dat er bijvoorbeeld kansen kunnen ontstaan in de omschakeling. Een echte pragmaticus, die veel verantwoordelijkheid hierin ook bij zijn spelers belegt en dit ook trainbaar maakt. Zo zijn er interviews uit zijn tijd bij Värnamo waarin hij aangaf dat hij tijdens trainingen spelers zelf een opbouwstructuur liet bepalen, waarna de andere ploeg moest uitvinden hoe ze dit onder druk konden zetten. Daarbij faciliteert hij het maken van keuzes door de ploeg, maar vereist hij anderzijds wel het nodige van zijn spelers, cognitief gezien.

Conclusie

Hellberg is een zeer interessante trainer voor de toekomst. Door zijn visie op tactiek is hij enorm vernieuwend en zeker voor de toekomst interessant om te volgen. Hoewel er al andere trainers zijn die aspecten op dezelfde manier doorvoeren, hanteren zij vaak nog wel eenduidigere basisformaties, iets wat bij Hellberg maar zeer beperkt het geval is. Tegelijkertijd zal dit ook het nodige vereisen van de spelers en een omslag in denken. De vraag is of dat op dit moment is wat deze spelersgroep nodig heeft, zeker als hij gedurende het seizoen zou instappen.

Iñigo Pérez

• Naam: Iñigo Pérez
• Geboorteplaats: Pamplona, Spanje
• Leeftijd: 37 jaar
• Meest recente club: Rayo Vallecano
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 2 jaar
• Contract tot: juni 2026

Iñigo Pérez stond afgelopen mei ook al op mijn lijstje als mogelijke trainer voor Ajax, en dat is hij in mijn ogen nog steeds. De jonge Spaanse trainer is inmiddels bijna twee jaar actief als hoofdtrainer bij Rayo Vallecano. In zijn eerste seizoen bracht hij de ploeg van een vrijwel zekere degradatie naar een 17e plek. In zijn tweede seizoen eindigden ze als 8e en dit seizoen staan ze 10e, na een zwaar programma in de eerste weken, een uitgedunde selectie en wat pech in de openingswedstrijden. Volgens de Expected Points hadden ze nog enkele punten meer kunnen hebben, waardoor ze ook nog wat hoger op de ranglijst zouden kunnen staan.

Speelwijze

Aanvallend

In balbezit zien we bij de ploegen van Pérez herkenbare patronen terug vanuit een 1-4-2-3-1-structuur. Vaak opereert de rechtsback daarbij aan de binnenkant, terwijl de linksback afwisselend hoog of laag in de buitenbaan speelt. Tegelijkertijd beschikt hij over een zeer goede nummer 10, die veel vrijheid krijgt om te zwerven in balbezit en op specifieke plekken overtal te creëren. Dit gebeurt vaak in de rechter halfspace, van waaruit hij de rechtsbuiten in stelling brengt. Daarnaast valt op dat Pérez het voetbal behoorlijk pragmatisch benadert: als het nodig is, schroomt hij niet om de lange bal of directer voetbal te gebruiken wanneer daar kansen liggen tegen een tegenstander.

Hoger op het veld zien we een vergelijkbare structuur: een rechtsback die vanuit de binnenkant probeert van meerwaarde te zijn, een nummer 10 die over het veld heen zwerft en een linksback die juist veel meters mag maken aan de buitenkant. Opvallend is dat ook de controleurs geregeld verder naar voren bewegen en er extreem veel diepteloopacties plaatsvinden om ruimte te creëren. Patronen en kwaliteiten in het laatste gedeelte ontbreken nog enigszins bij de Spaanse trainer, maar dat kan ook te maken hebben met de kwaliteit van zijn ploeg, die vaak minder sterk is dan die van de tegenstander.

Verdedigend

Eén ding valt zeker op bij het Rayo Vallecano van Pérez: de agressiviteit in het drukzetten. Na balverlies wordt er direct kort doorgedekt en duiken werkelijk alle spelers richting de bal. Zeker in omschakelmomenten wordt daarbij enorm veel risico genomen. Na het eerste drukmoment schakelt zijn ploeg doorgaans over naar een 1-4-4-2-systeem, waarin de hoge press intact blijft. Vaak schuift daarbij een centrale middenvelder hoog door en stapt een centrale verdediger door in zijn rug.

Lager op het veld worden de linies kort op elkaar gezet en ligt de focus, zoals gebruikelijk, op het verdedigen van het centrum. Ook daarbij wordt veel arbeid gevraagd van alle spelers, inclusief de buitenspelers die soms tot in hun eigen strafschopgebied mee moeten verdedigen.

Conclusie

Pérez is mogelijk een wat atypische Spaanse trainer. De focus ligt sterk op het benutten van de kansen die zich voordoen in balbezit, waarbij patronen ondergeschikt zijn aan wat de wedstrijd vraagt. Defensief gezien is de pressing een enorm wapen, maar het vergt ook een bijzonder uithoudingsvermogen en brengt de nodige risico’s met zich mee. Op het eerste gezicht lijkt hij een passende match met Ajax, mits hij verder werkt aan patronen in balbezit. Dit kan eventueel in samenwerking met de rest van de staf. Dat Pérez een interessante trainer is, staat in ieder geval vast.

Will Still

• Naam: Will Still
• Geboorteplaats: Braine-l’Alleud, België
• Leeftijd: 33 jaar
• Meest recente club: Southampton
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 3 jaar
• Contract tot: n.v.t.

Will Still, de trainer die ook wel bekendstaat als de Football Manager-trainer, is ook bekend vanwege het feit dat zijn voormalige club Stade Reims een boete van 25.000 euro per wedstrijd kreeg omdat hij niet over de juiste licentie beschikte. Will Still ruilde al op 17-jarige leeftijd het voetbalvak in voor het trainersvak, mede omdat zijn interesse was gewekt door Football Manager. Vandaaruit begon de Belgisch-Engelse trainer in eerste instantie bij Preston, waarna hij afwisselend bij een aantal Belgische clubs (Lierse, Beerschot en Standard Luik) werkte, eerst als videoanalist en vervolgens als assistent-trainer. In diezelfde periode werkte hij ook al kort als assistent-trainer bij Stade Reims in 2021, dat hem in juli 2022 weer terughaalde. Na het ontslag van hoofdtrainer Óscar García werd hij daar vanaf oktober anderhalf jaar lang succesvol hoofdtrainer (11e en 9e plaats). Na die periode vertrok hij naar Lens, waar hij na een succesvol jaar (8e plaats) werd overgehaald door Southampton om daarheen te vertrekken, mede ingegeven door privéomstandigheden. Bij de Engelse club werd hij na een moeizame start op 2 november ontslagen.

Speelwijze

Aanvallend

In het grootste gedeelte van zijn carrière als trainer tot nog toe kiest Will Still voor een 1-4-2-3-1-formatie, alhoewel hij ook gedurende bepaalde periodes bij zijn ploegen heeft gekozen voor een 1-3-4-2-1-formatie. Tegelijkertijd zijn de invloeden van deze formaties op de speelwijze enigszins beperkt bij de Engelse trainer. In de lage opbouw zien we altijd dat Will Still de ruimtes maximaliseert en het veld groot maakt. In een 1-4-2-3-1 zien we vaak dat de vier verdedigers en de twee controleurs dicht bij de eigen zestienmeter komen te staan, terwijl de overige vier spelers juist zeer diep positioneren. Hierdoor ontstaat vaak een gat tussen deze twee zones, waarbij het de bedoeling is dat de zes achterste spelers plus de keeper dit proberen uit te spelen om daarna gericht een lage pass naar voren te geven voor één van de vier aanvallers om in te lopen. Wanneer dit in een 1-3-4-2-1 gebeurt, zien we vaak dat beide wingbacks hoog gaan staan en dat eigenlijk hetzelfde patroon ontstaat, maar dan met vijf spelers ver naar voren en vijf spelers plus de keeper lager op het veld.

Eenmaal hoger op het veld aangekomen, is de structuur in beide formaties gelijk: vaak is dit een 1-3-2-5-structuur. Meestal doet hij dat door in de 1-4-2-3-1 één van de backs naar voren te schuiven. Vanuit deze formatie zoekt zijn ploeg geduldig naar momenten waarin spelers in de halfspaces vrijkomen om hen aan te spelen. Ook zien we vaak dat één van de aanvallende middenvelders uitzakt richting de vleugel om daar de bal op te halen en zo een overtal op die flank te creëren. Als laatste valt op dat Still altijd met veel spelers in de zestienmeter aanwezig is bij voorzetten; niet zelden zijn daar zes of soms zelfs zeven veldspelers te vinden.

Verdedigend

Defensief gezien valt op dat hij tijdens het drukzetten vrijwel altijd kiest voor hoog drukzetten, middels man-op-man-pressie. In die man-op-man-pressie ligt de nadruk op het beschermen van het centrum, waarbij zijn spelers wachten tot hun directe tegenstander de bal krijgt, dat is het signaal om druk te zetten. Daarbij valt ook op dat spelers die verder van de bal afstaan naar het centrum bewegen om daar rugdekking te geven aan ploeggenoten en tijdelijk hun directe tegenstander loslaten. Deze aanpak vraagt echter veel loopvermogen en vooral een goede timing van zijn ploeg; het komt namelijk enorm nauw wanneer er druk gezet wordt, iets waarvan de vraag is of Ajax dit bezit.

In het lage blok zakt zijn ploeg in, en zien we dezelfde principes min of meer terug. De flank wordt losgelaten en het centrum wordt nadrukkelijker verdedigd. Vaak zien we daarbij dat de buitenspelers of de nummers 10 (afhankelijk van de formatie) behoorlijk nauw komen te staan en geregeld de voornaamste zijn die druk geven op het centrum, terwijl de spits zich meer bezighoudt met de controlerende middenvelder om zo defensief een extra middenvelder te creëren. Toch behoudt de ploeg van Still vrijwel altijd het initiatief in het drukzetten: elk moment dat een pass terug of breed wordt gespeeld, schuift zijn ploeg weer op naar voren. Het nadeel hiervan is wel dat dit een zeer zuivere afstemming vereist en dat de onderlinge afstanden perfect moeten kloppen; anders is het met één gerichte dieptepass meteen afgelopen. De vraag is of dit bij Ajax mogelijk is.

Conclusie

Will Still lijkt op voorhand een interessante trainer, die op dit moment zonder club zit en enigszins haalbaar lijkt. Het is een jonge trainer die qua speelstijl in veel facetten bij Ajax lijkt te passen. Tegelijkertijd bestaat er wel enige twijfel: hij is inmiddels ontslagen na een mislukt avontuur bij Southampton, en zijn speelstijl zal met name in het defensieve gedeelte de nodige uitdagingen met zich meebrengen. Het 1-op-1 drukzetten, gecombineerd met de afstanden naar het centrum die belopen moeten worden en het tegelijkertijd doorstappen naar voren bij een terugpass, vraagt op dit moment nog wel het een en ander van Ajax. Tegelijkertijd heeft Will Still zich ook als een flexibele trainer getoond. Of dit genoeg is, zal de leiding van Ajax moeten bepalen.

Thiago Motta

• Naam: Thiago Motta
• Geboorteplaats: Sao Bernardo do Campo, Brazilië
• Leeftijd: 43 jaar
• Meest recente club: Juventus
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 3 jaar
• Contract tot: n.v.t.

Thiago Motta is voor de meesten misschien wel bekender als voetballer dan als trainer. De Italiaan, die geboren werd in Brazilië, begon zijn trainerscarrière bij Spezia, waar hij na één jaar vertrok om bij Bologna aan de slag te gaan. Daar deed hij het in twee jaar tijd zo goed dat hij werd opgepikt door topclub Juventus. Bij de Turijnse club werd het echter een minder groot succes: binnen één seizoen werd hij ontslagen. Sinds maart van dit jaar zit hij zonder club en aast hij dus op revanche.

Speelwijze

Aanvallend

Eén van de beroemdste uitspraken van Motta als trainer is zijn 2-7-2-formatie, waarmee hij refereerde aan een opstelling vanuit een ander perspectief, namelijk van opzij bekeken: maximaal twee spelers in de buitenste zones en zeven spelers centraal gepositioneerd. In gangbare termen speelt hij overwegend in een 1-4-3-3-systeem, met de punt naar achteren. In de opbouw staat de nummer 6 vaak kort voor de verdediging geposteerd, de twee nummers 8 wat hoger, en de buitenspelers diep en breed. Tegelijkertijd staan de backs lager en wisselen zij tussen de binnen- en de buitenkant. In de lage opbouw ontstaan er bij Motta nog wel eens problemen, omdat hij zijn spelers veel vrijheid geeft in hun bewegen. Zeker dit Ajax is echter gebaat bij meer structuur.

Hoger op het veld verandert de structuur vaak naar een 1-3-2-5 of een 1-2-3-5-systeem, waarbij de backs meestal aan de binnenkant komen te spelen en de nummers 8 in de halfspaces mogen aanvallen. Op die manier probeert hij de tegenstander zowel in de breedte als de lengte uit elkaar te trekken. Tegelijkertijd zien we geregeld dat één van de aanvallende middenvelders naar de zijkant beweegt om bijvoorbeeld een passlijn naar de spits te openen. De patronen hierin zijn duidelijk zichtbaar, maar Motta hamert ook sterk op flexibiliteit: het maakt voor hem niet uit wie de posities invult, zolang het maar gebeurt. Daarnaast blijkt hij sterk in het uitvoeren van tactische tegenzetten.

Verdedigend

Defensief gezien kiest hij in de eerste fase van hoge druk, zoals veel trainers, voor een 1-4-4-2-variant. Daarbij geeft hij man-op-man druk, maar wel op specifieke momenten, de zogeheten pressing triggers. Op die manier wacht hij soms bewust af totdat er een kans ontstaat om druk te zetten, waarna zijn hele ploeg gecoördineerd één kant opschuift. Over het algemeen zijn de patronen hierin heel duidelijk.

In een lager blok kiest hij verrassenderwijs niet voor een 1-4-4-2, maar veelal voor een 1-4-2-3-1, waarbij de buitenspelers ver naar binnen trekken. Zij opereren bijna als aanvallende middenvelders, waardoor de focus opnieuw ligt op het verdedigen van het centrum. Het nadeel van deze methode is dat er vaak ruimte ontstaat bij snelle kantwissels, één van de redenen waarom het bij Juventus misging.

Conclusie

Thiago Motta is een outsider. De vraag is of hij überhaupt bereid is in te stappen bij een club als Ajax. Aangezien hij al enige tijd zonder club zit, lijkt Ajax (zeker gezien het spelen van de Champions League) echter op voorhand niet kansloos. De grote vraag is wel of hij zijn lessen geleerd heeft en in staat is strakkere kaders mee te geven aan de Ajax-spelers dan hij bij Juventus deed, aangezien juist die kaders bij Ajax van groot belang lijken te zijn.

Julian Schuster

• Naam: Julian Schuster
• Geboorteplaats: Bietigheim-Bissingen, Duitsland
• Leeftijd: 40 jaar
• Meest recente club: SC Freiburg
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 1,5 jaar
• Contract tot: onbekend (geruchten zeggen juni 2027)

Begonnen als assistent-trainer bij Freiburg en maar liefst 240 wedstrijden als assistent van Christian Streich heeft Julian Schuster op de bank gezeten, voordat hij een verrassende overstap maakte: hij werd talentmanager, verantwoordelijk voor de doorstroming van jeugdspelers naar het eerste elftal. Deze rol vervulde hij tot eind juni 2024, toen hij werd benaderd om de stap te maken naar hoofdtrainer van Freiburg. Sindsdien scoort hij gemiddeld 1,68 punten per wedstrijd, een behoorlijk gemiddelde in 44 wedstrijden voor de Duitse middenmoter. In zijn eerste seizoen loodste hij de ploeg naar een keurige 5e plaats, en op dit moment staan ze 11e in de Duitse competitie.

Speelwijze

Aanvallend

In de opbouw heeft Schuster een moderne opvatting over de keeper, net zoals Rosenior: hij ziet hem als extra veldspeler. Daarom zien we bij Freiburg vaak dat beide centrale verdedigers ver uitwaaien naar de zijkanten, zodat de keeper zich daartussen kan nestelen. Dit alles gebeurt vanuit een 1-4-2-3-1-formatie, waarbij de twee controleurs juist kort voor de verdediging staan, op gelijke hoogte met de backs. De linksback staat vaak wat hoger, terwijl de linksbuiten meer naar binnen komt, zodat er een vierkant op het middenveld ontstaat. Tegelijkertijd blijft de rechtsback wat lager en breder gepositioneerd. Vanuit daar zoekt zijn ploeg heel gericht naar waar de ruimte ligt en blijft daarin geduldig.

Hoger op het veld ontstaat vaak een 1-2-3-4-1-structuur, waarbij één back aan de binnenkant komt te spelen, kort voor de verdediging samen met de controleurs, en de andere back juist hoog staat, terwijl de buitenspeler naar binnen beweegt. Op die manier blijft zijn ploeg geduldig, maar specialiseert het zich in het geven van de teruggetrokken voorzet, vaak vanuit de halfspace door middel van een diepgaande speler. Zijn ploeg herkent feilloos wanneer zo’n voorzet eraan komt en bezet de zestien dan ook gericht.

Verdedigend

Defensief scoort de ploeg van Schuster behoorlijk goed, met dank aan een agressieve aanpak. Hij stapt vrijwel altijd man-op-man door, maar wel met een belangrijk doel: scoren voorkomen. De formatie is daarbij volledig afhankelijk van wat de tegenstander doet. Dat klinkt logisch, maar bij hem ligt de nadruk echt op het voorkomen van gevaar, in plaats van te allen tijde proberen de bal te veroveren. Hierdoor kan het zo zijn dat de tegenstander de bal lang achterin rondtikt, zolang dat geen gevaar oplevert.

In lagere zones blijven de linies zeer compact, en vraagt Schuster veel werk van zijn controleurs. Zij moeten continu de afweging maken tussen mandekking als dat nodig is en het verdedigen van de zone kort voor de verdediging. Bij voorzetten van de zijkant positioneren zij zich vaak kort voor de centrale verdedigers, zodat de zestien goed wordt afgedekt. Dit maakt dat Freiburg onder hem succesvol is in het verdedigen van voorzetten. Dit alles gebeurt vrijwel uitsluitend in een 1-4-2-3-1-systeem.

Conclusie

Schuster heeft zich in korte tijd als hoofdtrainer laten zien als iemand die tactisch sterk is en een duidelijke visie heeft op zowel verdedigen als aanvallen. Met die visie, die soms niet het meest spectaculaire voetbal oplevert, is hij bijzonder goed in het afwegen van risico’s, zowel in balbezit als defensief. Dit maakt hem tot een sterke trainer die interessant kan zijn voor Ajax. De vraag is of hij nu al bereid is in te stappen bij Ajax, en of Ajax genoegen neemt met een trainer bij wie niet altijd de vonken van het spel afspatten, maar waar wél resultaat van te verwachten is.

Kjetil Knutsen

• Naam: Kjetil Knutsen
• Geboorteplaats: Bergen, Noorwegen
• Leeftijd: 57 jaar
• Meest recente club: Bodø/Glimt
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 7 jaar
• Contract tot: december 2025

Ook ditmaal komt de inmiddels al bekende naam voorbij: Kjetil Knutsen. De Noorse hoofdtrainer begon op 1 januari 2018 aan zijn avontuur bij het toen nog kleine Bodø/Glimt en is inmiddels een gevestigde naam geworden dankzij vier landstitels en, afgelopen seizoen, een halve finale in de Europa League. Op dit moment is hij met zijn ploeg ook nog volop in de strijd om de Noorse landstitel, en staan ze op een 2e plaats.

Speelwijze

Aanvallend

Knutsen kan omschreven worden als een echte patroontrainer: hij heeft een heel duidelijke visie en plakt deze op elke situatie. In de lage opbouw is er een duidelijk herkenbare 1-4-3-3 met de punt naar achteren. In deze formatie positioneren beide backs zich vaak heel laag en redelijk smal, ter hoogte van de centrale verdediger, waardoor er een linie van vier ontstaat. Daarvoor staat Patrick Berg als echte spelverdeler, met twee aanvallende middenvelders die de twee halfspaces bezetten. De buitenspelers zorgen ervoor dat het veld opgerekt wordt. Vanuit deze vrij strakke formatie zoekt hij naar manieren om tot aanvallen te komen. Daarbij krijgen zijn spelers enorm duidelijke instructies mee.

Hoger op het veld zien we hetzelfde terug bij de ploegen van Knutsen: er zijn heel duidelijke patronen. De backs krijgen dan op gerichte momenten de mogelijkheid om eroverheen te gaan aan de binnenkant, terwijl de back aan de andere kant dan gerust afwacht. Zelfs de bezetting in de zestienmeter is op elk moment exact gepland. Hij zoekt altijd de lage, teruggetrokken voorzet om vandaaruit tot kansen te komen, met bezetting van de twee aanvallende middenvelders en de buitenspelers bij de tweede paal, en de spits die altijd naar de eerste paal beweegt. Hier schuilt ook exact het nadeel van Knutsen: als trainer is hij niet bepaald tactisch variabel, en het is maar zeer de vraag wat er gebeurt als tegenstanders een oplossing weten te vinden. Op dit moment wint hij in de Noorse competitie ook vooral door een surplus aan kwaliteit. Tegelijkertijd brengt hij natuurlijk wel een duidelijke structuur naar Ajax toe.

Verdedigend

Ook hoog drukzetten past in het systeem van Knutsen, waarbij de focus met name ligt op het afdwingen van passes richting de vleugel om dat als drukmoment te gebruiken. Dit doet hij afwisselend vanuit een 1-4-1-4-1-formatie of een 1-4-3-2-formatie. Op die manier dwingt zijn ploeg behoorlijk succesvol passes richting de vleugel af. Op het moment dat de pass gegeven is, dekt vaak zijn hele elftal door richting die bal, om zo een tegenstander op te sluiten. Vaak worden alle spelers rondom de bal vastgezet, en wordt de spelers aan de bal ingesloten vanaf meerdere kanten.

Mocht de tegenstander langdurig balbezit krijgen en zijn ploeg worden teruggedrongen, dan kiest Knutsen voor een 1-4-3-3-formatie of 1-4-5-1-formatie. Vanuit die formatie wordt continu getracht het centrum te beschermen en momenten te zoeken om weer verder vooruit te kunnen stappen. In een laag blok zien we vaak dat er veel afhangt van het positioneren van de nummer 6, die regelmatig de juiste zones moet dichtlopen. Ditzelfde geldt in behoorlijke mate voor de buitenspelers en de aanvallende middenvelder: Knutsen vereist veel defensief werk van zijn spelers. Hoewel dit defensief geregeld tot succes leidt, heeft het ook een keerzijde: spelers hebben geregeld maar minimaal de energie om nog van betekenis te zijn in de omschakeling.

Conclusie

Dat Knutsen een goede trainer is, staat buiten kijf. Zijn visie op voetbal staat dicht bij het Ajax-voetbal: een aanvallende 1-4-3-3 met de punt naar achteren en herkenbare patronen in balbezit. Ook defensief staat hij voor hoog drukzetten en verdedigende discipline. Toch zitten er ook twijfels aan deze hoofdtrainer. Zo is hij tactisch niet bijzonder variabel en schijnt hij een behoorlijk salaris te verdienen in Noorwegen. Of Ajax in hem de ideale trainer ziet, zal de tijd moeten uitwijzen.

Jakob Poulsen

• Naam: Jakob Poulsen
• Geboorteplaats: Varde, Denemarken
• Leeftijd: 42 jaar
• Meest recente club: Aarhus GF
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 2 jaar
• Contract tot: juni 2029

Misschien wel de minst bekende trainer van dit lijstje: Jakob Poulsen. De voormalig voetballer van SC Heerenveen begon zijn trainerscarrière in maart 2021 als assistent-trainer bij Viborg FF, waar hij in december 2023 werd aangesteld als hoofdtrainer. Na 1,5 jaar hield hij het daar voor gezien en stapte hij over naar Aarhus GF, waar hij sinds afgelopen zomer hoofdtrainer is. Met Viborg FF behaalde hij in zijn eerste volledige seizoen een 8e plaats met de kleine club en werd hij 2e in de degradatiepoule. Op het moment van schrijven staat hij met het relatief kleine Aarhus GF bovenaan in de Deense competitie. Opvallend genoeg speelde Ajax in de voorbereiding nog tegen de Deense ploeg, een wedstrijd die in 1-1 eindigde.

Speelwijze

Aanvallend

In balbezit zien we bij Poulsen een vrij traditionele 1-4-3-3 met de punt naar achteren ontstaan. Daarbij maken beide buitenspelers het veld breed en zorgen de backs ervoor dat ze in de lage opbouw afwisselend de binnen- of de buitenkant kiezen, afhankelijk van waar de ruimte ligt. Daarnaast zien we veel derde-mancombinaties bij Poulsen, met name wanneer één van de nummers 8 wordt aangespeeld door een centrale verdediger. Vaak komen dan de backs of de nummer 6 vrij door goed door te lopen. Logischerwijs starten de nummers 8 daarbij wat hoger en bewegen zij vandaaruit naar de bal toe. Poulsen schroomt ook niet om tijdens wedstrijden van formatie te wisselen, om zo te zoeken naar de ruimtes bij een tegenstander. Dit maakt hem een moderne trainer, maar het is ook een aanpak die enige aanpassingstijd van de spelers zal vragen.

Hoger op het veld positioneren beide backs zich vaak aan de binnenkant naast de nummer 6, met daarvoor de twee aanvallende middenvelders. Zij richten zich vooral op het versnellen van het spel en het timen van diepteloopacties in de halfspaces. De vleugelaanvallers blijven gedurende het hele spel hoog en breed staan en krijgen de ruimte om veel 1-op-1-duels op te zoeken. Opvallend is ook dat Poulsen vaak via één flank begint op te bouwen, om daarna snel de kantwissel te zoeken. Het nadeel hiervan is dat creativiteit vaak veel afhangt van de nummer 6 en de backs qua passing, terwijl de buitenspelers moeten excelleren in de 1-op-1.

Verdedigend

In het drukzetten kiest Poulsen voor een vrij bekende aanpak. Met zijn spits dwingt hij de tegenstander één kant op, zodat de opbouw via één centrale verdediger wordt gestuurd. De andere centrale verdediger wordt opgevangen door de buitenspeler. Wanneer de back aan die kant wordt aangespeeld, dekt Poulsens eigen back door naar voren en staan ze achterin 1-op-1. Daarbij valt op dat de middenveldstructuur in defensief opzicht altijd gespiegeld wordt aan die van de tegenstander. Poulsen kiest er doorgaans voor om door te dekken aan de kant waar zijn beste pressers staan, niet per se de zwakste kant van de tegenstander. Daarmee gaat hij dus uit van eigen kracht.

In een laag blok zien we bij Poulsen een 1-4-5-1 ontstaan, waarbij de buitenspelers ver moeten terug verdedigen, vooral aan de balzijde. Daarbij geldt bijna een verbod om in de eigen zestien te komen. Hij geeft de voorkeur aan echte verdedigers in de laatste linie. Daarom ligt er vaak een duidelijke taak bij de buitenspelers om voorzetten te voorkomen, zodat er zoveel mogelijk verdedigers in het strafschopgebied blijven. Ook de middenvelders staan vaak extreem laag en de onderlinge afstanden zijn klein. Het nadeel daarvan is dat er, eenmaal in de lage structuur beland, vaak gebrekkige druk naar voren is.

Conclusie

De vraag is natuurlijk of Jakob Poulsen na een paar maanden al bereid is Denemarken te verlaten voor Ajax. Anderzijds is het voor hem een gigantische stap omhoog en de mogelijkheid om Champions League te spelen. De jonge, talentvolle Deense trainer heeft nog maar beperkte ervaring op het hoogste niveau, maar heeft tot nu toe bewezen bijzonder knap te kunnen presteren met zijn elftallen. Zijn speelstijl zal wel de nodige tijd vergen voor de spelers om eigen te maken. De vraag voor Kroes en Beuker is of ze bereid zijn het risico met hem te nemen en daarmee te investeren in de toekomst, mogelijk ten koste van de korte termijn, in de hoop dat hij zijn defensieve blok en de afhankelijkheid van de nummer 6 verder weet te verbeteren.

Erik ten Hag

• Naam: Erik ten Hag
• Geboorteplaats: Haaksbergen, Nederland
• Leeftijd: 55 jaar
• Meest recente club: Bayer Leverkusen
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 12 jaar
• Contract tot: n.v.t.

Andersom: de meest voorspelbare naam van het lijstje is (net zoals in mei) Erik ten Hag. Na een ultrakort avontuur bij Bayer Leverkusen is de Nederlandse trainer weer transfervrij. De exacte oorzaak van zijn ontslag bij de Duitse topclub blijft gissen. Opvallend genoeg staat Ten Hag wel op de derde plek qua winstpercentage bij Manchester United. Ondanks dat zijn avontuur daar ook geen succes werd, deed hij het qua statistieken vergeleken met zijn voorgangers en opvolgers zeker niet slecht.

Speelwijze

Aanvallend

In de opbouw zien we bij Ten Hag vaak verschillende opties, maar meestal heeft hij de voorkeur om met drie verdedigers te bouwen. Vaak zakt één van de controleurs in zijn meest gebruikte 1-4-2-3-1-formatie uit naast de centrale verdedigers. De andere controleur posteert zich kort voor de drie opbouwers en krijgt vaak steun van één van de backs. De andere back beweegt zich vaak verder naar voren om ruimte te trekken in de opbouw. Verder hamert Ten Hag vaak op veel diepteloopacties in de eerste fase om ruimte te creëren. Tegelijkertijd kijkt Ten Hag zich niet vast op één formatie: hij speelde eerder ook in een 1-4-4-2 (succesvol bij FC Utrecht) en in een 1-3-4-2-1 (Leverkusen, minder succesvol). Al met al zijn het inmiddels vrij traditionele ideeën over voetbal, maar hij brengt hier vaak wel structuur in aan. Vanuit die structuur krijgen spelers vervolgens de vrijheid om van positie te wisselen.

Hoger op het veld valt bij Ten Hag op dat hij altijd hamert op wat hij noemt minimale breedte. Dit is de breedte die nodig is om een tegenstander wel in de breedte op te rekken, maar zonder jezelf onnodig uit positie te trekken. Daarnaast positioneren de backs zich bij hem altijd asymmetrisch: de één staat hoog en de ander behoudt de restverdediging, of andersom. Ook in deze fase legt hij veel nadruk op diepteloopacties.

Verdedigend

Defensief kiest Ten Hag, zoals de meeste trainers, voor het afschermen van het centrum. Dit doet hij vaak door in zijn geliefde 1-4-2-3-1 druk te geven, waarbij de focus van de buitenspelers ligt op het eerst afschermen van het centrum, om zo passes naar voren te voorkomen. Zodra dat lukt, wordt er druk vooruit gezet. Vaak dekt dan één van de buitenspelers door richting de centrale verdediger, terwijl een back in zijn rug doordekt naar voren.

In een lager blok zien we dezelfde 1-4-2-3-1 ontstaan, waarbij de buitenspelers weer enorm centrale posities innemen. Met name als de bal aan de contrazijde is, zien we de buitenspeler bijna als extra middenvelder spelen. De buitenspeler aan de balkant moet daarentegen vaak ver mee terug om zijn back te ondersteunen. Daarnaast staan de twee controleurs meestal kort voor de verdediging en moeten ook zij tot in de zestien meter terug wanneer de situatie daarom vraagt.

Conclusie

Erik ten Hag is in alles de optie van degelijkheid: je weet wat je kan verwachten, en het zal in elk geval een stap omhoog zijn. Tegelijkertijd zijn de meeste van zijn ideeën niet vernieuwend, maar ze geven wel een bepaalde vastigheid waaraan de spelers zich kunnen optrekken. Bovendien heeft Ten Hag laten zien zich tot in de puntjes voor te bereiden op wedstrijden en daarin ook echt het verschil te kunnen maken. De vraag is of hij bereid is de stap terug naar Ajax te maken om zijn carrière nieuw leven in te blazen, en of de technische leiding kiest voor degelijkheid of juist voor vernieuwing.

Carles Martínez

• Naam: Carles Martínez
• Geboorteplaats: Barcelona, Spanje
• Leeftijd: 41 jaar
• Meest recente club: Toulouse
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer:  jaar
• Contract tot: juni 2026

Carles Martínez, een trainer die in de jeugd een gevaarlijke overstap maakte van Espanyol naar grote rivaal Barcelona. Daar werkte hij geruime tijd in de jeugd, alvorens hij een stap maakte naar achtereenvolgens Qatar en Koeweit om daar als jeugdtrainer aan de slag te gaan. Na zijn vertrek uit Koeweit kwam hij in december 2022 aan de bak als assistent-trainer bij Toulouse, waarna hij het na een half jaar overnam als hoofdtrainer. In zijn eerste jaar eindigde hij als elfde, het jaar daarop als tiende, en op dit moment staat zijn ploeg op een negende plaats.

Speelwijze

Aanvallend

Martínez heeft in zijn tijd bij Toulouse al in wisselende systemen gespeeld, maar in de meest recente periode is dit overwegend een 1-3-4-2-1-formatie. In die formatie vallen een aantal zaken op. Met de wingbacks probeert Martínez de breedte te garanderen. Daarvoor staan twee controleurs die zeer nauw naar binnen zijn geposteerd, om daarmee de passlijn richting de halfspaces te openen waar de twee nummers 10 komen. Vaak zien we, voordat de nummer 10 de bal krijgt, al een loopactie van de wingback om in die ruimte te duiken. Bij doeltrappen en de lage opbouw valt nog iets anders op: één van de centrale verdedigers (afwisselend welke kant, maar altijd één van de buitenste) stapt naar het middenveld toe, waarna één van de controleurs doorschuift. De wingback aan die kant komt dan juist laag te staan om zo een tegenstander voor keuzes te stellen en tegelijkertijd het centrum optimaal te bezetten. Daarbij zien we ook veel derde man-combinaties, passend bij zijn verleden bij FC Barcelona. Ook zien we geregeld positiewisselingen tussen bijvoorbeeld de back en de nummer 10 aan die kant. Naast zijn 1-3-4-2-1 zien we hem ook geregeld in een klassieke 1-4-3-3 of 1-4-2-3-1 spelen; zeker tijdens wedstrijden wisselt hij geregeld. De vraag is wel of de selectie van Ajax in staat is om met deze systeemwijzigingen om te gaan, en of de ploeg überhaupt de benodigde spelers heeft voor een 1-3-4-2-1-systeem.

Rondom het strafschopgebied zien we eigenlijk te allen tijde een 1-3-2-5-systeem, waarbij de wingbacks over het algemeen de breedte verzorgen, maar wel ruimte voor zichzelf creëren om nog naar voren toe te bewegen. In tegenstelling tot bij andere trainers staan zij vaak niet al tegen de laatste linie aan. Verder zien we ook dat de buitenste centrale verdedigers veel ruimte krijgen om in te schuiven, en soms zelfs doordringen tot aan het strafschopgebied van de tegenstander. Opvallend daarbij is dat juist de controleurs dan de rust moeten bewaken, en zij dus achterin blijven wachten.

Verdedigend

In het drukzetten hanteert hij in eerste instantie de aloude vijfsecondenregel, maar dan in een nieuw jasje. Wat daarbij met name opvalt, is dat Martínez ervoor kiest om niet man-georiënteerd door te stappen, maar juist eerder de korte passlijnen rondom de bal af te sluiten en de zone rondom de bal te overladen met spelers. Na het eerste moment plooit zijn ploeg in een agressieve 1-5-2-3, waarbij de nummers 10 enorm centraal gepositioneerd staan om zo te voorkomen dat er passes richting het centrum gegeven kunnen worden. Na het spelen van een pass naar de zijkant beweegt de hele ploeg richting de bal, en dekken zowel de wingback als de nummer 10 aan die kant door in zijn richting om zo de passlijnen af te sluiten. Dit vergt wel enorm veel van de twee controleurs: zij staan geregeld in ondertal en moeten op precies de juiste momenten doordekken, iets wat haaks staat op de aanpak die veelal onder Heitinga werd gehanteerd. Opvallend is daarnaast dat de centrale verdedigers maar beperkt doordekken naar voren, en dat deze rol juist vaak is weggelegd voor de controleurs.

In een laag blok wordt het systeem eigenlijk nauwelijks anders. De spelers blijven tussen de linies kort bij elkaar, en de onderlinge afstanden worden extreem klein gemaakt. Wat ook opvalt, is dat de ploeg van Martínez behoorlijk pragmatisch is: staan ze 1-0 voor, dan zijn ze comfortabel in een laag blok en maken ze geen aanstalten om verder naar voren te gaan. Hierin wisselen ze feilloos de momenten af. Tegelijkertijd schuilt er ook een risico in zijn aanpak: soms laat de ploeg zich dusdanig ver inzakken dat het ook de eigen kans op omschakeling ontneemt, vaak al vroeg in de wedstrijd. Hierdoor geeft de ploeg geregeld het momentum uit handen.

Conclusie

In balbezit zijn de patronen van een echte Barcelona-trainer nog te zien bij Martínez. Waar hij dit koppelt aan een pragmatischere defensieve aanpak, is dat logisch gezien de aard van zijn ploeg. Wat duidelijk is, is dat hij met name kijkt naar de kwaliteiten van zijn spelers en daarop zijn systeem en speelwijze aanpast — iets wat nodig is bij dit Ajax. Tegelijkertijd vraagt dit wisselen van systemen ook constant iets van de Ajax-spelers, en het is maar de vraag of de selectie in staat is daarmee om te gaan. Daarnaast vraagt Martínez veel van zijn controleurs, iets wat bij Ajax een kwalitatief minder bezette positie is. Of het uiteindelijk een logische match zal zijn, is aan de leiding van Ajax om te bepalen.

Kieran McKenna

• Naam: Kieran McKenna
• Geboorteplaats: Coa, Noord-Ierland
• Leeftijd: 39 jaar
• Meest recente club: Ipswich Town
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 4 jaar
• Contract tot: juni 2028

De Noord-Ierse hoofdtrainer (die in mei ook al op mijn lijstje stond) begon zijn carrière onder leiding van José Mourinho, waar hij assistent-trainer werd. Na zijn ontslag bleef hij ruim drie jaar aan als assistent-trainer van verschillende managers bij Manchester United, waaronder Ole Gunnar Solskjær. In december 2021 nam hij de kans aan om op eigen benen te gaan staan bij Ipswich Town. In zijn eerste volledige seizoen promoveerde hij met zijn ploeg naar het Championship, en in het tweede seizoen opnieuw naar de Premier League. Na één zwaar jaar degradeerde zijn ploeg terug naar het Championship. Op dit moment staat Ipswich Town 9e plaats op het tweede niveau in Engeland.

Speelwijze

Aanvallend

McKenna kiest grotendeels voor een 1-4-2-3-1-opstelling, en bij uitzondering voor een 1-3-2-4-1-systeem. In de opbouw wordt vaak gekozen voor een 4+2-structuur, waarbij de verdedigers relatief laag blijven staan met twee controleurs kort voor zich. Daarachter krijgt de nummer 10 veel vrijheid om te zwerven op zoek naar ruimtes op het veld. Daarbij zakt de nummer 10 geregeld uit naar de buitenkant om daar een overtal te creëren of de passlijn richting de spits te openen. Het nadeel hiervan is dat het een redelijk statische aanpak is, met veel afhankelijkheid van de nummer 10.

Hoger op het veld krijgt vaak één van de backs (meestal aan de linkerkant) de mogelijkheid om diep te gaan lopen, terwijl de buitenspeler zich beweegt als een extra nummer 10. Vanuit een 1-3-2-4-1 probeert zijn ploeg zo kansen te creëren, waarbij de rechtsbuiten vaak gezocht wordt om 1-op-1-duels aan te gaan. De linksback moet juist vaak in de diepte worden aangespeeld. Daarnaast schuift regelmatig één van de controleurs in, waardoor er zelfs een soort drie aanvallende middenvelders ontstaat, met beweging vanuit de halfruimtes als manier om tot scoringskansen te komen.

Verdedigend

Defensief hanteert McKenna eveneens een 1-4-2-3-1-opstelling, waarbij zijn ploeg nadrukkelijk passes richting de backs wil uitlokken. Door zijn buitenspelers centraal te positioneren, wacht de ploeg totdat één van de backs wordt ingespeeld, waarna iedereen doordekt en druk zet. Vaak beweegt aan de andere kant de buitenspeler ver mee naar binnen om te ondersteunen, en dekt daarbij vooral de controlerende middenvelder door richting de ruimte achter de buitenspeler die druk zet, om zo de bal af te vangen. Het nadeel van deze aanpak is dat er heel gericht wordt gewacht op specifieke momenten om druk te zetten, en als die momenten niet komen, kan het wat afwachtend ogen.

In een laag blok speelt McKenna standaard met dezelfde 1-4-2-3-1, waarbij de buitenspelers ook dan vooral de focus op het centrum hebben en pas naar de zijkant bewegen wanneer de speler daar de bal ontvangt. Wat opvalt, is dat McKenna enorm veel loopvermogen van zijn buitenspelers verlangt om zijn backs te ondersteunen; vrijwel altijd zien we de buitenspeler direct de back ondersteunen wanneer deze een duel aangaat.

Conclusie

McKenna zou inhoudelijk goed bij Ajax passen en is zeker in staat om snel structuur aan te brengen. Hij heeft een duidelijke, gestructureerde voetbalvisie en goede ideeën over hoe hij tot kansen wil komen. Tegelijkertijd is de vraag hoe hij zich zal aanpassen aan het Nederlands voetbal. Zeker gezien de overwegende dominantie van Ajax in de competitie, zal hij bij het drukzetten af en toe agressiever moeten zijn. De vraag is in hoeverre hij daartoe in staat is, in de ogen van de technische beleidsbepalers.

Anders Torstensson

• Naam: Anders Torstensson
• Geboorteplaats: Norrköping, Zweden
• Leeftijd: 59 jaar
• Meest recente club: Mjällby AIF
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 8 jaar
• Contract tot: onbekend

Het sprookje van Zweden kwam recent uit: het kleine Mjällby AIF werd met Anders Torstensson als hoofdtrainer kampioen. Diezelfde club hield in 2016 bijna op te bestaan, toen een faillissement maar net kon worden afgewend. Opvallend genoeg heeft deze Zweedse trainer, die verantwoordelijk is voor het sprookje, zelf geen bijzonder cv. Met twee andere kleine Zweedse clubs en drie verschillende periodes bij Mjällby AIF werd het nu een gigantisch succes, in combinatie met zijn huidige staf (die hij altijd openlijk benoemt als cruciaal onderdeel).

Speelwijze

Aanvallend

Overwegend speelt Mjällby AIF in een 1-3-4-3-formatie of 1-3-2-4-1-formatie. Waar dit niet direct past bij Ajax, is het verschil slechts op papier, zeker omdat de meeste topploegen hoger op het veld pas in deze formatie uitkomen. Ook dit zien we bij Mjällby AIF, dat er bijvoorbeeld voor kiest om in de opbouw met drie centrale verdedigers te spelen, daarvoor twee controleurs en twee nummers 10, terwijl de beide wingbacks al heel vroeg extreem hoog staan, ter hoogte van de spits. Vaak schuift de keeper ook nog door, waardoor hij daar eveneens een overtal probeert te creëren. Via korte passes, en met name via de wingbacks die voor de breedte zorgen, zoekt de ploeg van Torstensson met diagonale passes naar momenten om de nummers 10 achter de spits vrij te spelen. Doordat alleen de backs breed staan, probeert Torstensson centraal een overtal te creëren.

Hoger op het veld zien we eigenlijk min of meer hetzelfde patroon, waarbij de formatie verandert in een soort 1-3-2-5-systeem, met de twee nummers 10 die in de halfspaces voor diepgang zorgen, de wingbacks die de breedte zoeken en de spits daarachter. In deze fase is een belangrijke rol weggelegd voor de beide controleurs, die continu trachten de bal te verplaatsen van flank naar flank, of idealiter naar de nummers 10 in de halfspaces. Bij voorzetten probeert zijn ploeg altijd de zestienmeter te overspoelen met spelers om zo kansen af te dwingen. Hoewel de formatie op papier anders is dan we bij Ajax gewend zijn, is het type voetbal wel heel vergelijkbaar en dat lijkt mij de essentie. Tegelijkertijd zal het zeker voor de centrale verdedigers belangrijk zijn dat ze comfortabel aan de bal zijn, ook aan de zijkanten, om het spel vorm te blijven geven.

Verdedigend

Verdedigend kiest de ploeg van Torstensson vaak voor agressief druk zetten door man-op-man te spelen aan de balkant. Vaak stapt de wingback aan de kant van de bal door naar voren om de tegenstander onder druk te zetten. Tegelijkertijd zakt de back aan de niet-balkant vaak verder terug om de defensie te ondersteunen. Het hoofddoel is vaak om vol vooruit te stappen en zo kansen te voorkomen. Daarbij wordt bij twijfel eerder gekozen om verder vooruit te stappen dan om af te wachten. Zeker de wingbacks maken daarin forse meters, waarbij de vraag is of dat past bij de huidige Ajax-selectie.

In een lager blok zakt de ploeg van Torstensson vaak terug in een 1-5-2-3- of 1-5-4-1-formatie, waarbij de focus ligt op het afsluiten van het centrum. De aanvallende middenvelders ondersteunen waar nodig de wingbacks, maar de algehele focus van de ploeg ligt op het afsluiten van het centrum. De twee controleurs richten zich met name op zonedekking kort voor de verdediging, om daar passlijnen af te sluiten en gevaar te neutraliseren. Opvallend is ook dat de centrale verdedigers vaak wel doordekken naar voren als een speler in hun buurt de bal krijgt, terwijl de controleurs hun positie behouden om het centrum af te schermen.

Conclusie

Torstensson heeft een bijzonder knappe prestatie geleverd door met het kleine Mjällby AIF de titel binnen te slepen. Dit doet hij in een speelstijl die op hoofdlijnen goed past binnen de Ajax-filosofie. Tegelijkertijd is er de twijfel of Torstensson ook op langere termijn kan blijven presteren, en of de Ajax-selectie past bij het type voetbal dat deze Zweedse trainer wil spelen. Toch is het zeker mogelijk dat Torstensson één van de kandidaten wordt voor het trainerschap bij Ajax.

Eder Sarabia

• Naam: Eder Sarabia
• Geboorteplaats: Bilbao, Spanje
• Leeftijd: 44 jaar
• Meest recente club: FC Elche
• Aantal jaar actief als hoofdtrainer: 4 jaar
• Contract tot: juni 2027

Eder Sarabia begon zijn trainerscarrière onder Quique Setién. Als assistent volgde hij hem langs verschillende clubs: UD Las Palmas, Real Betis, en uiteindelijk FC Barcelona. Na het ontslag van Setién vertrok Sarabia eveneens bij Barcelona, en een klein half jaar later werd hij aangesteld als hoofdcoach bij FC Andorra. Bij de club uit de dwergstaat promoveerde hij tweemaal, maar in maart 2024 werd hij ontslagen in de strijd tegen degradatie in het tweede niveau van Spanje. Vervolgens vertrok hij naar zijn huidige club Elche, waar hij sinds augustus 2024 trainer is en direct promoveerde naar La Liga. Daar staat de club momenteel op een zeer knappe 9e plaats.

Speelwijze

Aanvallend

De controlfreak Sarabia heeft een duidelijke voetbalvisie, waarin hij start vanuit een 1-4-3-3 met de punt naar achteren. Zijn ploeg zoekt gericht naar ruimtes om via korte passes aan te vallen. Wat opvalt, is dat Sarabia altijd streeft naar een +1-situatie bij zijn middenvelders en verdedigers ten opzichte van de tegenstander. Zet de tegenstander druk met vijf spelers, dan zorgt hij dat zijn ploeg er zes heeft. Hij zoekt voortdurend naar overtal, en benut daarbij zelfs geregeld de keeper. Zijn ploeg blijft geduldig, maar is dodelijk zodra er kansen ontstaan; spelers herkennen die ruimtes vaak feilloos. Dit gebeurt niet vanuit een vaste structuur, maar vanuit een vaste visie: het zoeken naar de juiste ruimtes. In de La Liga betekent dit ook geregeld dat hij een extra verdediger inbouwt, ook om de risico’s bij balverlies te beperken.

Hoger op het veld ontstaat een vastere basisstructuur, namelijk een 1-2-3-4-1. Hierbij positioneren de backs zich naast een enkele zes om de restverdediging te verzorgen. Daarvoor staat een linie van vier, bestaande uit twee aanvallende middenvelders: één loper en één creatieve spelmaker. Ook hier zoekt Sarabia veel dynamiek en kijkt hij bewust welke ruimtes aangevallen kunnen worden. Deze aanpak vergt veel tijd om in te slijpen bij spelers, omdat het een andere manier van denken vereist: van denken in systemen naar denken in ruimtes. Daarbij blijft de vaste 2 (centrale verdedigers) + 3 (backs plus controleur) altijd intact.

Verdedigend

In het drukzetten neemt Sarabia traditioneel veel risico. Zijn ploeg speelt vaak man-op-man, waarbij de nummer 6 een specifieke rol heeft: pendelen tussen drukzetten en zich positioneren tussen de centrale verdedigers om rugdekking te geven. Sarabia varieert enigszins in structuur, maar kiest vrijwel altijd voor een buitenspeler die doorstapt, met een back die daarachter doorstapt. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Poulsen kiest hij de kant van drukzetten op basis van de zwaktes van de tegenstander. Recent in de La Liga voegt hij geregeld een extra verdediger toe, en speelt zijn ploeg dus in een 1-5-2-3 systeem.

Lager op het veld ligt de focus op druk blijven houden en de tegenstander weinig ademruimte geven. Ook in een eerste instantie teruggetrokken 1-4-5-1-formatie probeert zijn ploeg druk te houden, weliswaar vanuit een geslotenere structuur. Het risico van deze aanpak is dat zijn eigen ploeg weinig ademruimte krijgt, en dat de momenten van drukzetten extreem nauw komen, waardoor er ruimtes tussen de linies ontstaan wanneer de afstemming ontbreekt.

Conclusie

Eder Sarabia is in mijn ogen een zeer talentvolle trainer, die ondanks zijn prille carrière interessant kan zijn voor Ajax. Met zijn duidelijke, vernieuwende visie past hij qua type trainer goed bij de speelwijze van Ajax. Nadeel is dat hij een aanzienlijke aanpassingsperiode nodig heeft, en het is onzeker in hoeverre hij volledig vloeiend Engels spreekt (het lijkt erop dat hij in enige mate Engels spreekt, maar in welke mate is onbekend). Met Sarabia kies je vooral voor de langere termijn, waarbij de korte termijn mogelijk moet worden opgeofferd. De vraag is of Ajax dat in de huidige situatie wil, en of de taalbarrière geen belemmering zal zijn voor zijn integratie bij Ajax en in de spelersgroep. Dat is een vraag die alleen Kroes en Beuker kunnen beantwoorden.

Eindconclusie

Het is een flinke lijst geworden, met maar liefst zestien trainers, met wie ik allemaal tevreden zou kunnen zijn als ze bij Ajax komen. Om nu te bepalen wie de beste kandidaat is, blijft lastig, zeker van buitenaf. Persoonlijk ben ik enorm gecharmeerd van Rosenior, Neestrup, Pérez, Martínez en Schuster; op dit moment zouden deze trainers mijn voorkeur hebben. Poulsen en Sarabia zijn de meest talentvolle trainers uit dit lijstje en zouden wat mij betreft opties zijn voor de langere termijn, al zijn zij daarbij mogelijk een fractie onzekerder. Daarnaast is er nog een categorie trainers die op een wat lager niveau actief zijn, en waarbij de vraag is of zij de stap kunnen maken naar de Eredivisie en met name het Europese voetbal, met Torstensson en Hellberg. Als laatste is er natuurlijk nog de categorie buitenkansjes, waarbij de vraag is of ze bereid zijn in te stappen bij de club, met Xavi, Ten Hag, Still en Motta. Uiteindelijk zal het niet alleen gaan om het aanstellen van een hoofdtrainer, maar ook om het vormen van een staf die past en de zwaktes van de hoofdtrainer maskeert. Welke trainer uiteindelijk de keuze van de technische leiding zal worden, is afwachten, evenals de vraag welke trainers bereid zijn in te stappen bij dit Ajax. Toch zijn deze zestien trainers in elk geval interessante kandidaten voor Ajax, in mijn ogen.